عنوان: اعتبار صیغه طلاق قبل از قطعیت حکم

پیام: چنانچه زوجه از زوج وکالت در طلاق داشته و با اعمال این وکالت دعوای طلاق را طرح کند و پیش از قطعیت رأی صادره، صیغه طلاق جاری شود، درصورتی که حکم یادشده بعداً قطعی گردد، اجرای صیغه طلاق صحیح بوده و ابطال سند طلاق را نمی توان درخواست کرد.

شماره دادنامه قطعی :
9309970906800568
تاریخ دادنامه قطعی :
1393/05/21
گروه رأی:
حقوقی

خلاصه جریان پرونده

خانم م.م. با وکالت آقای م.ج. وکیل پایه یک دادگستری به طرفیت آقای پ.د. دادخواستی به خواسته ابطال سند طلاق شماره 1199 مورخ 19/1/89 دفتر طلاق . . . تهران در تاریخ 2/2/91 در محاکم عمومی حقوقی (خانواده) شیراز مطرح نموده است وکیل خواهان توضیح داده است وفق دادنامه 88/1524 شعبه 14 دادگاه خانواده شیراز مراتب صدور و ثبت واقعه و اجرای صیغه طلاق خواهان از خوانده صادرشده است علی رغم گواهی قطعیت دادنامه مذکور پس از صدور حکم از شعبه 11 دادگاه تجدیدنظر استان فارس به شماره 121 ـ 13/2/90 که در مقام تأیید دادنامه مذکور صادرشده است وکیل خوانده جهت مختومه نمودن پرونده های مهریه و نفقه خواهان سندی به شعب 20 و 26 خانواده ارائه داده اند که تاریخ تنظیم و صدور سند مذکور پیش از قطعیت دادنامه صادره می باشد با بررسی چگونگی امر محرز گردیده که زوجه خواهان جهت طی تشریفات ثبت و جاری شدن صیغه طلاق فردی به هویت م.ب. فرزند ع. را وکیل رسمی خویش می نماید که متأسفانه ایشان برخلاف وصف امین بدون رعایت غبطه موکل و خارج از ضوابط و مقررات حاکم پیش از قطعیت دادنامه با ترفندی در دفترخانه طلاق شماره . . . تهران مراتب ثبت و جاری نمودن صیغه طلاق را طی نموده و کل مهریه خواهان را بذل نموده حال آنکه اولاً: در زمان صدور و تنظیم سند دادنامه موردبحث قابلیت اجرا نداشته ثانیاً: وکیل موردبحث خارج از اوصاف امانت عمل نموده است حال با عنایت به اینکه تشریفات صدور سند مذکور فاقد وجاهت قانونی بوده است استدعای صدور حکم مبنی بر ابطال سند موردبحث را دارم. دادگاه وقت جهت دادرسی تعیین نموده است. خوانده آقای پ.د. وکیل خود را تعیین نموده که خانم الف.د. به عنوان وکیل او با اعلام وکالت در جلسه مورخ 26/4/91 حاضرشده است وکیل خواهان نیز در جلسه حضور داشته است وکلای طرفین گفته اند موکلان در خارج از ایران هستند آقای ج. احد از وکلای خواهان گفته است دعوی به شرح دادخواست تقدیمی و اسناد پیوست است موکله در شعبه 14 دادگاه خانواده دادخواستی به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) به لحاظ عسر و حرج تقدیم داشته که حکم صادرشده و قبل از قطعیت آن حکم موکله به آقای م.ب. فرزند ع. وکالت محضری داده تا صیغه طلاق را جاری نماید و پنج سکه از مهریه خود را به زوج بذل کرده بوده اما آقای ب. طلاق نامه را که صادر کرده و صیغه طلاق را جاری نموده است در طلاق نامه قید نموده است زوجه مهریه و حقوق مالی خود را به زوج بذل نموده است در زمان اجرای صیغه طلاق دادنامه صادره از شعبه 14 قطعی نبوده بعداً وکیل زوج به دادنامه اعتراض نموده و اعتراض ایشان ردّ شده و دادنامه تجدیدنظر خواسته تأییدشده است دادگاه از وکیل خواهان خواسته است وکالت نامه محضری که موکل شما به آقای ب. داده است کجاست گفته است نمی دانم کجاست از آقای ب. و سردفتر شکایت شده است که از نتیجه آن بی اطلاعم صدور حکم شایسته مورد درخواست است وکیل خوانده گفته است خانم م. به تاریخ 10/1/89 وکالت نامه ای به آقای ب. در خصوص مطلقه نمودن ایشان از قید زوجیت موکل اینجانب پ.د. می دهد در وکالت نامه فوق که به امضاء خواهان رسیده قیدشده که طلاق اعم از بائن رجعی، خلع یا مبارات با هر شرط و قرار به هر طریق اعم از اخذ مهریه یا بذل آن یا بذل عین مهریه با هر شرط ضمن العقد که کپی وکالت نامه را داریم که از دفتر اسناد رسمی شماره . . . تهران صادرشده است تحت شماره 1307 به تاریخ 10/1/89 و حاضرم تصویر خوانای آن را به دادگاه ارائه نمایم لازم به ذکر است که خواهان با علم و اطلاع کامل از مفاد وکالت نامه آن را امضاء نموده اینکه 5 عدد سکه که وکیل محترم ایشان عنوان نموده اند در متن وکالت نامه مشاهده نمی گردد به تاریخ 18/1/89 خواهان از اینکه کاملاً اطلاع داشته که حکم طلاق ایشان از دادگاه صادرشده قطعیت نیافته و از شروط اجرای صیغه طلاق گواهی عدم بارداری زوجه می باشد که خواهان در تاریخ 18/1/89 در درمانگاه مسیر گواهی عدم بارداری گرفته که آن را ارائه بدهد و به تاریخ 19/1/89 در دفترخانه . . . تهران صیغه طلاق ایشان جاری گردید که کپی سند طلاق را ارائه می دهم که در سند طلاق مربوط به خواهان و خوانده قید پنج سکه نگردیده و وکیل خواهان بذل مهریه را به طور کامل در قبال اجرای صیغه طلاق به دفترخانه (سردفتر) وکالت داده است که در تاریخ 19/1/89 مراتب اجرای صیغه طلاق را به دفتر ازدواج شماره . . . شیراز محل عقد زوجین اعلام نموده است قابل ذکر است که خواهان موکل اینجانب را ممنوع الخروج کرده بود که طی استعلام مربوطه اعلام شده که خانم م. با طلاق نامه شماره 084924 دفترخانه شماره . . . تهران به گذرنامه ناجا مراجعه و رفع ممنوعیت نموده است و ایشان در تاریخ 16/4/89 با گذرنامه از مرز هوایی امام خمینی (ره) خارج و در تاریخ 24/4/89 وارد کشور گردیده که کپی آن را تقدیم می دارم که مشخص می گردد خواهان از تاریخ 19/1/89 زمان اجرای صیغه طلاق تا تیرماه 89 و قبل از آنکه رفع ممنوعیت نموده به مفاد طلاق نامه اشراف کامل داشته است به تاریخ 13/2/90 شعبه 11 دادگاه تجدیدنظر استان رأی صادره از شعبه 14 دادگاه بدوی را تأیید نموده که کپی آن تقدیم می گردد حکم نفقه خواهان علیه موکلم به صورت غیابی صادر گردیده بود و طی واخواهی اینجانب به وکالت از موکل در شعبه 20 خانواده با ارائه کپی رونوشت سند طلاق و از آنجا که نفقه گذشته را خواهان به موکل بذل کرده بود به تاریخ 15/2/90 حکم بر برائت موکل صادر گردیده که آن را نیز ارائه می دهم لازم به ذکر است که روز تاریخ طلاق تا تاریخ 2/3/91 که تاریخ تنظیم دادخواست ابطال سند طلاق توسط همکار محترم مطرح شد هیچ گونه اعتراض و یا دادخواست جدیدی مطرح نبوده و خواهان با علم و اطلاع کامل و علی رغم اینکه خود مرتکب جرم گردیده زیرا هنوز دادنامه قطعیت نیافته صیغه طلاق را جاری کرده است و در مهرماه 89 از ایران خارج گردیده از دادگاه محترم تقاضا دارم ردّ دعوی خواهان را صادر فرمایید وکیل خواهان گفته است کل دفاعیات وکیل محترم خوانده در تشریح شکل صدور سندی است که ابطال آن تقاضا شده است حال اینکه دلیل طرح خواسته ابطال سند مذکور عدم رعایت تشریفات قانونی در تنظیم و صدور سند طلاق بوده است و اینکه مبنای تنظیم این سند قطعیت دادنامه 1524 مورخ 23/12/88 بوده است که در زمان تنظیم سند موردبحث دادنامه مذکور قطعیت نیافته است ارائه گواهی عدم بارداری توسط موکله به جهت نیاز به ارائه آن در زمان صدور و جاری شدن صیغه طلاق بوده است لذا ارائه آن در هر تاریخی دلیل بر آن است که موکل بخواهد خارج از تشریفات قانونی سند طلاق صادر شود. دادگاه در پایان جلسه دادرسی مقرر نموده است دفتر تا وصول وکالت نامه خوانا از طرف وکیل خوانده وقت نوبتی بدهید پس از وصول آن پرونده به نظر برسد وکیل خوانده در تاریخ 1/5/91 به دادگاه اعلام نموده است تقاضای استعلام از دفترخانه اسناد رسمی . . . تهران در خصوص وکالت نامه تنظیمی را دارم. دادگاه از سردفتر اسناد رسمی شماره . . . تهران خواسته است رونوشت مصدق سند وکالت شماره 1307 مورخ 1/1/89 را به حامل تسلیم نمایید در برگ 38 پرونده تصویر خوانای وکالت نامه تنظیمی مورخ 10/1/89 که مصدق و برابر با اصل شده است از دفترخانه مربوطه واصل گردیده و پیوست پرونده است تصویر دادنامه 88/1524 شعبه 14 دادگاه خانواده و دادنامه 90/121 مورخ 13/2/90 شعبه 11 تجدیدنظر استان شیراز در رابطه با اذن استفاده زوجه از وکالت ضمن العقد برای اجرای صیغه طلاق با حق اینجانب نوع طلاق در اوراق 40 الی 42 پرونده پیوست است شعبه 14 دادگاه خانواده شیراز در تاریخ 28/5/91 با صدور قرار عدم صلاحیت مستنداً به ماده 13 قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی به دعوی را در صلاحیت محاکم خانواده تهران تشخیص و پرونده را به محاکم عمومی تهران ارسال داشته که شعبه مرجوعٌ الیه در تهران با صدور قرار عدم صلاحیت خود در پرونده آن را برای حل اختلاف به دیوان عالی کشور ارسال داشته که این پرونده به این شعبه جهت حل اختلاف ارجاع شده است هیئت وقت این شعبه طی دادنامه 91/1775 به صلاحیت دادگاه صادرکننده گواهی عدم امکان سازش (طلاق) ضمن تأیید نظر شعبه 264 خانواده تهران اظهارنظر نموده اند که پرونده به شعبه 14 دادگاه خانواده شیراز اعاده شده و آن شعبه با تعیین وقت جهت رسیدگی و دعوت طرفین در جلسه مورخ 26/3/92 اظهارات وکلای طرفین را منعکس نموده است وکیل خواهان با تکرار مطالب مندرج در دادخواست و جلسات قبلی دادرسی گفته است متأسفانه آقای ب. بدون اطلاع از پرونده های مهریه و نفقه موکل پیش از قطعیت دادنامه با جعل مهر شعبه 14 دادگاه خانواده شیراز اقدام به جاری نمودن و ثبت صیغه طلاق می نماید صدور حکم بر ابطال سند طلاق 1199 ـ 19/1/89 را دارم وکیل خوانده گفته است اختیارات وکیل مذکور برابر سند رسمی تنظیمی برای اجرای صیغه طلاق و مطلقه نمودن موکل از قید زوجیت به هر قسم اعم از اخذ مهریه و نفقه یا بذل آن یا معادل کمتر یا بیشتر و غیره بوده است خواهان محترم کاملاً آگاه و واقف به موضوع عدم قطعیت رأی بوده است و با هماهنگی با وکیل خود موضوع ممنوع الخروجی موکل مرا رفع و صیغه طلاق را بدین منظور جاری نموده اند نامه اداره گذرنامه ضمیمه پرونده است. که رفع ممنوعیت شده است و حتی در تاریخ 16/4/89 از مرز هوایی ایران خارج می گردند سؤال اینجاست که خواهان محترم که طلاق نامه را دریافت می نمایند و جهت مراحل اداری رفع ممنوعیت خود اقدام می کند و کاملاً از متن طلاق نامه آگاه بودند چرا از ایران خارج شدند و شکایت وکیل خود را ننمودند و وکیل محترم خواهان در جلسه 26/4/91 اعلام نمود که شکایت از آقای ب. شده چرا تاکنون اقدامی یا مدرکی که دال بر شکایت باشد ارائه نداده اند مدارک کافی از نحوه اجرای صیغه طلاق را قبلاً ارائه داده ایم تا برای دادگاه محترم کاملاً روشن شود که ادعا واهی است دادگاه از وکیل خواهان پرسیده است نتیجه شکایت موکل شما از دفترخانه و وکیل ایشان راجع به موضوع طلاق را اعلام نمایند و پاسخ داده است پدر موکله این موضوع را پیگیری می نماید حاضرم تا تاریخ 1/4/92 به دادگاه اعلام نمایم دادگاه با اعلام ختم دادرسی به شرح دادنامه 92/443 ضمن مقدمه ای که از خواسته مطروحه در دادخواست به نقل از اظهارات وکیل خواهان اجرای صیغه طلاق موضوع سند طلاق مورخ 19/1/89 را با توجه به اینکه قبل از قطعیت رأی بدوی موضوع دادنامه 1524 واقع شده است صحیح ندانسته چون قطعیت رأی مذکور در تاریخ 13/2/90 در شعبه 11 تجدیدنظر شیراز طی دادنامه 121 صادره از آن شعبه محقق شده چون دادنامه بدوی قابلیت اجرا نداشته است مستنداً به ماده 1 قانون اجرای احکام مدنی حکم به ابطال طلاق نامه شماره 1192 مورخ 19/1/89 صادر نموده است از این رأی وکیل آقای پ.د. تجدیدنظرخواهی نموده است و اعتراض او به رأی بدوی علاوه بر اقداماتی که پس از صدور دادنامه بدوی مربوط به طلاق و رفع ممنوع الخروجی زوجین بر مبنای طلاق واقع شده که مؤید آگاهی زوجه مطلقه از اقدامات وکیلش در خصوص بذل مهریه و نفقه بوده است عدم اعتراض زوجه در طول 2 سال از تاریخ اجرای صیغه طلاق بوده است و عدم توجه دادگاه محترم را به دفاعیات خویش از موجبات نقض رأی اعلام نموده است پرونده به شعبه 22 دادگاه تجدیدنظر استان فارس ارجاع شده است هیئت شعبه طی دادنامه 920805 در تاریخ 14/7/92 با این استدلال که اجرای صیغه طلاق قبل از قطعیت رأی بلااثر است النهایه حکم دادگاه بدوی را مستنداً به ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی با ردّ تجدیدنظرخواهی تأیید نموده است اکنون از این رأی وکیل آقای پ.د. فرجام خواهی نموده است که لایحه فرجامی با گزارش پرونده هنگام شور قرائت می شود.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای عبدالعلی ناصح عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

موضوع خواسته خواهان ابطال سند طلاق شماره 1199 مورخ 19/1/89 دفتر طلاق . . . تهران بوده که در تاریخ 2/2/91 مستند به دادنامه 88/1526 صادره از محاکم خانواده شیراز با مراجعه زوجه که حسب مفاد دادنامه یادشده محکومٌ له بوده است و برای اجرای صیغه طلاق برابر مندرجات سند نکاحیه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر داشته است صورت گرفته و پس از اجرای صیغه طلاق توسط وکیل زوج ثبت طلاق را نیز وکیل زوجه با قبول بذل امضاء نموده است بنابراین بر این اقدامات زوجه از حیث موازین شرعی با توجه به محتویات پرونده خدشه ای که موجبات بطلان سند طلاق فراهم گردد وارد نیست گرچه عدم رعایت موازین آیین دادرسی مدنی در خصوص اجرای صیغه طلاق که قبل از قطعیت رأی بدوی صورت گرفته است مغایر با اصول و قواعد دادرسی بوده است لیکن رأی مذکور منطبق با شرع مقدس بوده چون این حکم غیرقطعی سرانجام به قطعیت رسیده است لذا موجبی جهت ابطال سند طلاق از این حیث نبوده است از این رو رأی فرجام خواسته مغایر با موازین شرعی و قانونی اصدار یافته است مستنداً به بند 2 ماده 371 و بند ج ماده 401 قانون آیین دادرسی مدنی رأی فرجام خواسته نقض و جهت رسیدگی مجدد پرونده به شعبه هم عرض دادگاه صادرکننده رأی منقوض ارسال می گردد.
رئیس شعبه 8 دیوان عالی کشورـ مستشار ـ عضو معاون
عباسیان ـ ناصح ـ کریمپور نطنزی