تاریخ نظریه : 1398/09/17
شماره نظریه: 7/98/1210

استعلام:

احتراماً پیرو نامه شماره 1398009001275853 مورخ 1/7/1398 نظر به اینکه در پرونده‌ای از این دادگاه حسب سند رسمی زوجه 110 سکه بهار آزادی و 60 مثقال طلا ساخته شده از مهریه خود را که در سند ازدواج ذکر شده به همسرش بذل نموده و بذل دین بوده و مجدداً حسب سند رسمی دیگری از تصمیم قبلی عدول کرده‌اند و اظهار داشته‌اند مهریه کماکان به قوت خود باقی است سوال دادگاه این است با عنایت به اینکه بذل دین در حکم ابراء تلقی می‌گردد آیا با مراجعه طرفین و اعلام عدول از تصمیم قبلی مهریه به حالت اول برمی‌گردد یا با ابراء اولیه نسبت به آنچه بذل شده دیگر قابل برگشت نیست و زوجه مستحق آن نمی‌باشد./ع

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:

نظر اکثریت: اولا، درفرض سؤال که زوجه به موجب سند رسمی، مهریه خود مشتمل بر 110 سکه بهار آزادی و 60 مثقال طلای ساخته‌شده را به زوج بذل نموده است، حسب مورد می‌تواند احکام هبه طلب موضوع ماده 806 قانون مدنی و یا ابراء موضوع ماده 289 قانون مذکور بر آن مترتب شود و تشخیص این امر بر عهده قاضی رسیدگی‌کننده است؛ هر دو این اعمال حقوقی (هبه طلب و ابراء) سبب برائت ذمه مدیون (زوج) می‌شود؛ هرچند ابراء در زمره  ایقاعات است. ثانیا، در صورت احراز هر یک از عناوین ابراء ذمه یا هبه طلب، به سبب سقوط ذمه زوج نسبت به مهریه رجوع بعدی به مهریه امکان‌پذیر نیست؛ اما زوج می‌تواند متعاقبا مالی را به تملیک زوجه درآورد و یا تعهد به تملیک نماید؛ اما این امر مشمول عنوان مهریه و احکام و آثار آن نمی‌باشد. نظر اقلیت: مستفاد از موضوع استعلام این است که زوجین بدوا با یکدیگر توافق نموده و در اجرای این توافق زوجه مهریه مافی‌القباله خود را به زوج بذل نموده است و چون متعاقبا زوجین از توافق سابق خود عدول و در واقع توافق سابق خود را اقاله نموده‌اند، لذا توافق سابق در تمام جهات از جمله بذل مهریه بی‌اعتبار بوده و در نتیجه مهریه بذل‌شده به حالت سابق خود بازمی‌گردد و به جهت اعاده ذمه زوج از بابت مهریه، زوج مکلف به پرداخت آن در حق زوجه خواهد بود./