تاریخ نظریه : 1396/07/17
شماره نظریه: 1608/96/7

استعلام:

1-دعوی اعسار از پرداخت محکومٌ‌به وتقسیط آن صادر شده و محکومٌ‌له پس از صدور حکم تقسیط و دریافت پیش قسط و اقساط ماهانه نسبت به ما بقی محکومٌ‌به تقاضای ممنوعیت خروج از کشور محکومٌ‌علیه را نموده است آیا امکان صدور دستور مذکور وجود دارد یا خیر؟ 5-زوجه اقدام به مطالبه مهریه خود نموده پس از صدور حکم و اجرائیه سهم الارثی به محکومٌ‌علیه می‌رسد و پس از تحقیقات و ارجاع امر به کارشناس مشخص می‌گردد محکومٌ‌‌علیه به همراه سایر وارث در سهم الارث مذکور سکونت بالفعل داشته و ارزش آن متناسب به شأن و منزلت محکومٌ‌علیه می‌باشد آیا با لحاظ موارد مذکور سهم الارث مشمول مستثنیات دین می‌شود یا خیر.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:

1- برابر ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی 1394، مرجع اجرا کننده رأی باید به تقاضای محکوم‌له، قرار ممنوع‌الخروجی محکوم‌علیه را صادر کند. بنابراین، اولاً با صرف تقاضای محکوم له دادگاه مکلف به صدور قرار یاد شده است و حتی اگر محکوم‌علیه ظرف سی روز مقرر در ماده 3 همان قانون، دادخواست اعسار خود را تقدیم کرده باشد، صدور قرار ممنوع‌الخروجی وی با تقاضای محکوم‌له تکلیف دادگاه است. ثانیاً مطابق اصل احکام صادره از تاریخ قطعیت قابلیت اجرا دارند. بنابراین، مقصود از عبارت ” ثبوت اعسار محکوم‌علیه” مذکور در ماده 23 یاد شده، صدور حکم قطعی است و در صورت تردید نیز باید به اصل رجوع کرد. بنابراین تا زمان قطعیت حکم اعسار، مرجع اجرا کننده رأی باید به تقاضای محکوم‌له، قرار ممنوع الخروجی محکوم علیه را صادر کند. 5-مقصود از منزل مسکونی مذکور در بند الف ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی 1394، منزلی است که عرفا محل سکونت محکوم علیه تلقی شود و تشخیص مصداق به عهده مرجع قضایی مربوط است. بنابراین، چنانچه محکوم علیه، فاقد محل سکونت باشد و در سهم الارث خود که با فوت مورث به ارث رسیده، سکونت نماید و به بیان دیگر، مالک محل سکونت خود شده و سهم الارث وی از ملک مذکور در حد نیاز او و افراد تحت تکفل مشارالیه با رعایت شئونات عرفی باشد، در زمره مستثنیات دین است و نمی توان آن را توقیف کرد و به مزایده گذاشت.