تاریخ نظریه : ۱۳۹۶/۰۹/۲۰
شماره نظریه: ۷/۹۶/۲۲۳۴
استعلام
در دعوای الزام به تمکین زوج به عنوان خواهان دراثناء دادرسی فوت می نماید. ۱-آیا دادگاه تکلیف به صدور قرار توقف دادرسی در اجرای ماده ۱۰۵ قانون آئین دادرسی و تعیین وراث خواهان دارد یا با توجه به اینکه دعوا در صورت اثبات اثر قانونی ندارد مستلزم صدور قرار توقف دادرسی نمی‌باشد. ۲- در چنین پرونده ای آیا دادگاه می‌بایست قرار عدم استماع صادر یا با توجه به بند ۷ ماده ۸۴ قانون آئین دادرسی مدنی قرار رد دعوا صادر نماید. ۳-چنانچه دادگاه قرار عدم استماع یا قرار رد دعوا نماید چنانچه زوجه به طرفیت وراث متوفی دعوای مطالبه نفقه معوقه که زوج مدعی عدم تمکین بوده را اقامه نماید و وراث ذی‌نفع در ترکه می باشند آیا دعوای الزام به تمکین با فوت خواهان اثر قانونی دارد یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
۱ و۲- اگر حق، قائم به شخص باشد، مانند دعوای طلاق و الزام به تمکین و یکی از زوجین در حین رسیدگی فوت نماید، دعوی زایل می‌شود؛ چون امکان طرح مجدد آن نیز نمی‌باشد، بنابراین صدور قرار سقوط دعوا مناسب است.
۳- دعوای الزام به تمکین از سوی ورثه زوج متوفی به طرفیت زوجه سابق متوفی بنا به دلایلی که ذکر شد قابلیت استماع ندارد؛ لیکنچنانچه زوجه مبادرت به طرح دعوای نفقه معوقه نسبت به ورثه زوج متوفی نماید، ورثه مزبور می‌توانند با استفاده از مدارک مضبوط در پرونده تمکین که به لحاظ فوت زوج منجر به صدور قرار سقوط دعوا شده و نیز سایر دلایل و مستندات، نسبت به دفاع از دعوای مطروحه اقدام نمایند