تاریخ نظریه : 1398/01/27
شماره نظریه: 7/97/1452
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:

1- ماده 637 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 شامل دو بخش مختلف است و بخش اول ناظر به « روابط نامشروع» و بخش دوّم ناظر به «عمل منافی عفّت» است. در خصوص روابط نامشروع، ارتباط فیزیکی بدنی، شرط نیست. در فرض سؤال، آنچه معیار در تشخیص تطبیق عمل « ارسال پیامک‌های متعدد و خارج از حدّ معمول» با « روابط نامشروع» می‌باشد، محتوای پیامک‌ها است و نه صرف رد و بدل شدن تعداد زیادی از آن‌ها؛ بنابراین، تشخیص و تطبیق عمل با قانون، حسب مورد با قاضی رسیدگی‌کننده است.

2- در ماده 306 قانون آيین دادرسي كيفري 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدي، جرايم منافي عفت با توجه به تعريف مذكور در تبصره اين ماده، شامل جرايم جنسي حدي و نيز روابط نامشروع تعزيري مانند تقبيل و مضاجعه مي باشد؛ بنابراين، با لحاظ مثال‌هاي يادشده، منظور از جرايم رابطه نامشروع تعزيري در ماده 306 قانون يادشده، تنها آن دسته از جرايمي است كه در آن‌ها رابطه جنسي فيزيكي شرط است.

3- نظر اکثریت کمیسیون آیین دادرسی کیفری:

در فرضی که پس  از وقوع طلاق، زوج در رابطه با رابطه نامشروع از همسر سابق خود شکایتی داشته باشد، با انتفای رابطه زوجیت، بقای سمت وی در طرح شکایت مواجه با مانع قانونی بوده و از شمول عنوان شاکی مذکور در ماده 102 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 خارج است. ضمنا ضرورت بزه‌پوشی در جرایم منافی عفت نیز اقتضای چنین استنباطی را دارد.

نظر اقلیت کمیسیون آیین دادرسی کیفری:

مطابق ماده 10 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، شاکی خصوصی کسی است که از وقوع جرم، متضرر شده باشد و تعقیب مرتکب را درخواست نماید و منظور از شاکی خصوصی در این ماده و ماده 102 قانون آیین دادرسی کیفری نیز ذینفع بودن وی در زمان وقوع جرم است. بر این اساس در فرض سؤال، با صدق عنوان «شاکی» بر مرد، انحلال بعدی عقد نکاح به واسطه طلاق و … مسقط حق ایجاد شده برای مرد نیست؛ چه اصولا سقوط حق، محتاج به نص و دلیل است که در مانحن‌فیه چنین نصی وجود ندارد.

4- مطابق ماده 10 قانون آيين دادرسي كيفري 1392، بزه­ديده شخصي است كه از وقوع جرم، متحمل ضرر و زيان مي­گردد و چنانچه تعقيب مرتكب را درخواست كند، “شاكي” ناميده مي­شود. ضرر و زيان ناشي از جرم نيز طبق ماده 14 قانون مذكور، اعم است از ضرر و زيان مادي و معنوي و منافع    ممكن­الحصول ناشي از جرم. تبصره 1 ماده اخيرالذكر، زيان معنوي را تعريف نموده و بيان داشته كه زيان معنوي عبارت از صدمات روحي يا هتك حيثيت و اعتبار شخصي، خانوادگي يا اجتماعي است. بنابراين در جرايم منافي عفت، همسر (زوج يا زوجه) و پدر يا مادر مي­توانند عنوان شاكي را داشته باشند.