عنوان: درخواست طلاق زوجه به دلیل محکومیت کیفری زوج

پیام: صرف یک بار محکومیت کیفری زوج به اتهام توهین و فحاشی نمی تواند مصداق سوء رفتار مستمر زوج و اثبات کننده عسر و حرج زوجه در تداوم زوجیت باشد.

شماره دادنامه قطعی :
۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۷۴۴
تاریخ دادنامه قطعی :
۱۳۹۲/۱۲/۲۱
گروه رأی:
حقوقی

خلاصه جریان پرونده

گزارش پرونده قبلاً به عنوان مقدمه دادنامه شماره ۳۱۹ مورخ ۱۳/۳/۹۲ این شعبه مشعر بر نقض دادنامه شماره ۲۲۰۳ مورخ ۳۰/۱۱/۹۱ شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران درج گردیده و نیازی به تکرار نیست. خلاصه اینکه خانم ن.ع. در تاریخ ۱۵/۱۲/۹۰ دادخواستی به طرفیت همسرش آقای س.خ. به خواسته طلاق تقدیم نموده و طی آن توضیح داده که در تاریخ ۱۹/۱۲/۸۶ با صداقیه ۳۱۳ سکه بهار آزادی به عقد دائمی و رسمی خوانده درآمده ام. زوج نفقه نمی پردازد. منزل مستقلی تهیه نکرده و مدت هاست در منزل پدرم زندگی می نمایم و هزینه هایم را پدرم تأمین می نماید. زوج سوء رفتار دارد. زمانی که در منزل پدر زوج زندگی می کردم با توهین و فحاشی و ایراد ضرب وجرح عمدی نامبرده مواجه بودم. بسیاری از جهیزیه ام را تخریب نمود وکیل زوجه نیز اعلام نموده که زوج از بهمن ۸۹ به دلایل واهی ازجمله اینکه فاقد شغل و درآمد است زوجه را از منزل اخراج کرد و تاکنون اقدامی در جهت بازگشت زوجه انجام نداده است. بارها زوجه توسط زوج و پدر زوج مورد تهدید و فحاشی قرارگرفته است. آراء صادره در این مورد و نفقه معوقه زوجه موجود است. زوجه به لحاظ عسر و حرج خواستار طلاق است. وکیل زوج در مقام دفاع اعلام نموده زوجه دلیلی برای عسر و حرج ندارد. حکم محکومیت زوج به پرداخت نفقه هنوز قطعی نشده است. زوجه طی دادنامه مورخ ۳۰/۵/۹۰ محکوم به تمکین شده ولی حاضر به بازگشت نیست. در مور تهدید و فحاشی، زوج و زوجه و پدر زوج در حق یکدیگر محکوم به پرداخت جزای نقدی شده اند. شعبه هفتم دادگاه عمومی شهرری به موضوع رسیدگی و پس از تشکیل جلسه دادرسی و استماع اظهارات و مدافعات طرفین و ملاحظه دادنامه های استنادی با این استدلال که خواهان دلیلی که مثبت عدم امکان وصول نفقه به مدت ۶ ماه باشد ارائه ننموده فلذا ادعای خواهان را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره ۱۴۵۳ مورخ ۱/۶/۹۱ حکم به بطلان دعوی زوجه صادر می نماید. زوجه نسبت به این رأی تجدیدنظرخواهی نموده که پس از انجام تشریفات قانونی، شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره ۲۲۰۳ مورخ ۳۰/۱۱/۹۱ رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است. وکلای زوجه نسبت به رأی اخیر فرجام خواهی نموده که پس از وصول پرونده به دیوان عالی کشور و ارجاع آن به این شعبه، هیأت شعبه به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره ۳۱۹ مورخ ۱۳/۳/۹۲ بنا به علل و جهات منعکس در آن، رأی فرجام خواسته را به علت نقص تحقیقات و رسیدگی نقض و رسیدگی مجدد را به همان دادگاه صادرکننده رأی منقوض محول نموده است. در این رأی توضیح داده شده که اولاً: ارجاع امر به داوری صورت نگرفته و نظر داوران اخذ نشده ثانیاً: زوج به همراه پدرش به اتهام توهین و افترا نسبت به زوجه محکومیت کیفری حاصل نموده اند، ثالثاً: صدور حکم تمکین در سال ۹۰ موجب کاهش اختلافات نگردیده است در این مرحله شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران وارد رسیدگی مجدد شده و پس از تکمیل تحقیقات موردنظر ازجمله ارجاع امر به داوری و استماع توضیحات طرفین در جلسه رسیدگی مورخ ۲۳/۶/۹۲ و مطالبه پرونده های استنادی و ارجاع موضوع به واحد مددکاری اجتماعی ختم دادرسی را اعلام و تجدیدنظرخواهی وکیل زوجه نسبت به دادنامه شماره ۱۴۵۳ مورخ ۱/۶/۹۱ شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرری را وارد ندانسته و توضیح داده از طریق واحد مددکاری تحقیق و بررسی در خصوص موضوع نموده که نتیجه واصله طی شماره ۹۲/۱۷۷/ت/م مورخ ۹/۶/۹۲ حاکی از آن است که اهالی اظهار بی اطلاعی از سوء رفتار زوج نموده و ترک منزل از ناحیه زوجه بوده و شهود تعرفه شده اکثراً شنیده های خود را بازگو نموده اند با ارجاع امر به داوری، داور زوج اعلام داشته علی رغم تلاش برای اعاده زندگی مشترک نتیجه مثبتی حاصل نگردیده و گزارش نسبتاً مفصلی را ارائه نموده است. داور زوجه در پایان گزارش خود اعلام نموده راهی برای آشتی و بازگشت باقی نمانده است. جهت تدقیق بیشتر دادگاه در جلسه رسیدگی مورخ ۲۳/۶/۹۲ به طور متصل راجع به دلایل زوجه تحقیق نمود که ایشان ضمن تأکید بر عسر و حرج خود اظهار داشته حاضر است نیمی از مهریه اش را در قبال طلاق بذل نماید و موضوع مخاطره جانی را در ادامه زندگی مشترک مطرح نموده ولی هیچ دلیلی در این مورد ارائه ننموده لذا با عدم احراز عسر و حرج زوجه طی دادنامه شماره ۱۱۸۰ مورخ ۲۱/۷/۹۲ رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است. این رأی در تاریخ ۹/۸/۹۲ به وکلای زوجه ابلاغ گردیده و نامبردگان ظرف مهلت مقرر قانونی اعتراض و دادخواست فرجامی خود را نسبت به دادنامه اخیر تقدیم نموده که پس از ثبت و تبادل لوایح جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است. گزارش پرونده و لایحه فرجامی هنگام شور قرائت می شود.
هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای مسعود کریمپور نطنزی عضو ممیّز و ملاحظه اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

فرجام خواهی خانم ن.ع. با وکالت آقایان م.ک. و م.ف. نسبت به دادنامه شماره ۱۱۸۰ مورخ ۲۱/۷/۹۲ شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران که در مقام تأیید دادنامه شماره ۱۴۵۳ مورخ ۱/۶/۹۱ شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرری اصدار گردیده و متضمن حکم بر بطلان دعوی زوجه فرجام خواه به خواسته طلاق است، وارد و موجه به نظر نمی رسد. زیرا زوجه و وکلای وی در دادخواست تقدیمی و مراحل دادرسی و لوایح ارائه شده با اشاره به سوء رفتار زوج و عدم احساس مسئولیت نسبت به زندگی مشترک و عدم پرداخت نفقه و اینکه در سال ۸۹ زوجه را به منزل پدر زوجه برده و مدعی گردیده توان تأمین هزینه وی را ندارد و طی این مدت نه نفقه ای پرداخته و نه اقدامی در جهت بازگرداندن زوجه نموده و از طرفی زوج فاقد شغل و درآمد است و وی و پدرش به اتهام توهین و فحاشی نسبت به زوجه محکومیت کیفری حاصل نموده و زوج شکایت کیفری علیه پدر زوجه دایر بر جعل در مورد لیست جهیزیه نموده مدعی عسر و حرج زوجه در تداوم زوجیت گردیده و دادگاه بدوی با توجه به محتویات پرونده و اظهارات و مدافعات طرفین، بدون اخذ نظریه داوران با این استدلال که زوجه خود نیز در پرونده استنادی محکومیت حاصل نموده و دلیلی مبنی بر عدم امکان وصول نفقه ارائه ننموده و ادعای وی مبنی بر عسر و حرج متکی به دلیل و بینه ای نیست حکم بر بطلان دعوی زوجه صادر نموده است و شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران نیز طی دادنامه شماره ۲۲۰۳ مورخ ۳۰/۱۱/۹۱ رأی بدوی را تأیید نموده است. متعاقب فرجام خواهی وکلای زوجه نسبت به رأی اخیر و ارجاع پرونده به این شعبه، هیأت شعبه به موضوع رسیدگی و طی دادنامه شماره ۳۱۹ مورخ ۱۳/۳/۹۲ بنا به علل و جهات منعکس در آن، رأی فرجام خواسته را به علت نقص تحقیقات و رسیدگی مخدوش تشخیص و ضمن نقض آن، رسیدگی مجدد را به همان دادگاه صادرکننده رأی منقوض محول نموده است. در این مرحله شعبه ۳۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران وارد رسیدگی مجدد شده و پس از تکمیل تحقیقات موردنظر دیوان ازجمله ارجاع امر به داوری و اخذ توضیحات طرفین و ارجاع موضوع به واحد مددکاری اجتماعی و مطالبه پرونده های استنادی، ختم دادرسی را اعلام و تجدیدنظرخواهی وکلای زوجه نسبت به دادنامه شماره ۱۴۵۳ مورخ ۱/۶/۹۱ شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرری را وارد ندانسته و طی دادنامه شماره ۱۱۸۰ مورخ ۲۱/۷/۹۲ رأی تجدیدنظر خواسته را تأیید نموده است که بر این تشخیص و استنباط دادگاه خدشه و خللی وارد نگردیده است. کما اینکه برخلاف ادعای زوجه که زوج هیچ اقدامی در جهت بازگشت وی معمول نداشته علاوه بر ارسال چند اظهارنامه، زوجه طی دادنامه شماره قطعی شماره ۱۷۶۳ مورخ ۱۱/۱۰/۹۰ شعبه ۲۶ دادگاه تجدیدنظر استان تهران محکوم به تمکین شده و زوج تقاضای صدور اجرائیه نموده است و از طرفی مبادرت به تهیه منزل مستقل جهت بازگشت زوجه نموده است. ضمن اینکه مطلعین زوجه حسب گزارش واحد مددکاری اجتماعی مطالبی که در جهت تأیید ادعای زوجه و سوء رفتار زوج باشد بیان ننموده اند و صرف یک بار محکومیت کیفری زوج به اتهام توهین و فحاشی نمی تواند مصداق سوء رفتار مستمر زوج و اثبات کننده عسر و حرج زوجه در تداوم زوجیت باشد. بنابراین دادنامه فرجام خواسته در حدود اعتراضات مطروحه از ناحیه فرجام خواه، فاقد ایراد و اشکال مستوجب نقض بوده و مستنداً به ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی، رأی فرجام خواسته ابرام می گردد.
رئیس شعبه ۸ دیوان عالی کشور ـ مستشار ـ عضو معاون
عباسیان ـ ناصح ـ کریمپور نطنزی