شماره نظریه : 7/99/1028
تاریخ نظریه : 1399/09/04
استعلام:
سه نفر عضو یک خانواده (پدر، مادر و فرزند پسر) با این توضیح که خانواده عضو دیگری نداشته در حادثه تصادف رانندگی فوت می‌نمایند فوت پدر و مادر هم زمان واقع شده فرزند روز بعد فوت می‌نماید مطابق گواهی حصر وراثت وراث فرزند مذکور شامل جد و جده امی (پدر بزرگ و مادر بزرگ مادری) می‌باشند توضیحا در طبقه اول وراثی نداشته درطبقه دوم وراث صرفا اشخاص اعلامی می‌باشند سوال: با توجه به اینکه مطابق تبصره ذیل ماده 452 قانون مجازات اسلامی بستگان مادری از دیه مقتول ارث نمی‌برند آیا دیه مقتول می‌بایست به وراث وی در طبقه بعد (طبقه سوم) پرداخت شود یا اینکه مشمول ماده 866 قانون مدنی بوده و دیه در اختیار ولی امر (حاکم) قرار می‌گیرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
اولاً، در فرض سوال که پدر و مادر و فرزند ایشان در اثر تصادف اما با فاصله زمانی فوت کرده‌اند، با توجه به آن‌که فرزند یک روز پس از پدر و مادر فوت کرده دیه پدر و مادر به عنوان ماترک به فرزند ایشان رسیده و جزء دارایی وی تلقی می‌شود؛ بنابراین همانند دیگر دارایی‌های وی از شمول حکم مقرر در تبصره ماده 452 قانون مجازات اسلامی خارج است و با توجه به آن که در فرض سوال، ورثه آخرین متوفی (پسر خانواده) جد و جده امی وی هستند، برابر مقررات قانون مدنی بین ایشان تقسیم می‌شود، اما دیه متوفای مذکور (پسر) با توجه به ماده مذکور به وراث پدری از طبقه بعد خواهد رسید. ثانیاً، ماده 866 قانون مدنی مربوط به ترکه متوفای بدون وارث است و نه متوفایی که دارای حتی یک وارث باشد.