تاریخ نظریه : ۱۳۹۷/۰۶/۰۴
شماره نظریه: ۷/۹۷/۱۷۲۶
استعلام:
در مواردی که قانون قاضی را مکلف به کسب نظر مشاورین می‌کند چنانچه مقام قضایی قبل از اخذ نظر مشاور اقدام به صدور رأی کند چه تاثیری در دعوا دارد؟ آیا اخذ مشورت لازم است مکتوب و مستدل باشد و یا اینکه به صرف شفاهی کافی است؟ در این مورد همکاران قضایی اختلاف نظر دارند برخی معتقدند که مشورت جزو تشریفات دادرسی است و آمره نیست و مثلاً اگر قاضی شورا یا قاضی دادگاه خانواده قبل از مشورت از اشخاص مربوطه انشاء رأی کرد خدشه ای به صحت و سقم رأی صادره به علت تین نقص نمی‌کند برخی دیگر معتقدند که قانون به جهت اهمیت موضوع و منافع خاصی مثل استخراج عرف، انصاف و نظرهای تخصصی و به جهت نزدیک‌تر شده به سیستم تعدد قاضی و تقویت نظر در آراء قضایی امر به مشورت کرده است و مشورت از اصول است و باید مکتوب و مستدل باشد والا در صورت عدم رعایت این رکن از اسباب نقض درمرحله تجدیدنظر است نظر آن اداره چیست.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً: گرچه با عنایت به ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف ۱۳۹۴ اخذ مشورت اعضای شورای حل اختلاف توسط قاضی این شورا الزامی و تکلیف وی است اما نظر به این که النهایه رسیدگی و صدور رأی بر عهده قاضی شوراست و فرض بر این است که وی دارای دانش حقوقی و توانایی لازم برای رسیدگی به دعاوی و امور موضوع صلاحیت این شورا می باشد، بنابراین صرف عدم رعایت تکلیف مزبور نمی تواند از موجبات نقض رأی قاضی شورا باشد. اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۹۲ به علت «خلاف شرع بین» نیز ناظر به تضییع حقوق اصحاب دعوا است و منصرف از فرض مذکور است با این حال تشخیص مصادیق «خلاف شرع بین» بر عهده رئیس محترم قوه قضائیه است. ثانیاً: با توجه به ماده ۲ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱ هرگاه دادگاه خانواده دارای قاضی مشاور باشد باید نظر وی اخذ شود اما با توجه به اینکه رسیدگی و النهایه انشای رأی بر عهده رییس یا دادرس علی¬البدل این دادگاه است، بنابراین صرف عدم اخذ نظر قاضی مشاور از موجبات نقض رأی دادگاه خانواده نیست.