تاریخ نظریه : 1396/07/22
شماره نظریه: 1667/96/7

استعلام:

چنانچه در پرونده مطالبه مهریه مستند به سند رسمی خوانده زوج با ارائه سند عادی مدعی شود زوجه آن را دریافت یا ابراء و هبه نموده است اما زوجه ضمن قبول امضاء سند عادی مدعی شود که چون اخذ سند ارائه شده توسط زوج با اکراه و تهدید بوده لذا اقرار وی فاسد و قابل ترتیب اثر نیست آیا دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی مطالبه مهریه مکلف است به ادعای فاسد بودن اقرار همزمان رسیدگی نماید یا خیر؟ اقرار چه نوع اقراری می¬باشد؟ چنانچه دادگاه به ادعای زوجه مبنی بر فاسد بودن اقرار توجهی ننماید و با توجه به اقرار زوجه دعوی وی را رد نماید آیا زوجه می¬تواند با توجه به اینکه سابقاً دادگاه به استناد اقرار و صحه گذاشتن به اقرار وی علی رغم ادعای زوجه دعوای مهریه را رد نموده است مجددا دادخواست به خواسته اثبات فاسد بودن اقرار قبلی را طرح نماید.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:

1- اولاٌ: برابر ماده 1280 قانون مدنی اقرار کتبی در حکم اقرار شفاهی است. ثانیاً: بر اساس ماده 1262 همین قانون اقرار کننده باید مختار باشد و اقرار مکره موثر نیست، بنابراین در فرض سوال که در پرونده مطالبه مهریه مستند به سند رسمی، خوانده (زوج) با ارائه سند عادی (اقرار نامه زوجه) مدعی است که زوجه آن را دریافت یا ابراء یا هبه نموده است و خواهان (زوجه) اقرار مستند به سند عادی را به لحاظ اکراهی بودن فاسد و بی اثر می‌داند، دادگاه باید به این ادعای خواهان که در برابر ادعای متقابل خوانده و مستند ابرازی وی مطرح شده است، رسیدگی کند. 2- درصورتی که یکی از طرفین مدعی بی اثر بودن اقرار به لحاظ اکراهی بودن آن شود و دادگاه به این ادعا و دلائل مثبته آن توجه نکند، چون اصل ادعا ناظر به ادله است، موضوع از موارد «… عدم توجه به دلائل ابرازی …» است و با عنایت به بند چ ماده 348 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی 1379 از جهات تجدید نظرخواهی است و خواهان در فرجه قانونی به همین جهت می‌تواند از رأی صادره تجدید نظر خواهی کند و درصورت قابل فرجام بودن آن، از آن فرجام خواهی نماید و دیوان عالی کشور در اجرای بند 3 ماده 371 قانون یاد شده حکم صادره را نقض نماید و در هر حال در این فرض طرح دعوای جداگانه مبنی بر فاسد بودن اقرار و رسیدگی به آن فاقد وجاهت قانونی است.